Navenda Kurdî ya Lêkolînan beşdarî Konferansa Sedsaliya Serhildana Şêx Seîd û Komeleya Azadî dibe
Li ser vexwendina komîteya amadekar a konferansa “Serhildana 1925an: Komeleya Azadî, Şêx Seîd û hevalên wî: Bîranîn û berxwedan”, Navenda Kurdî ya Lêkolînan beşdarî vê çalakiyê bû, ku di 27-28ê hezîranê de li paytexta Belçîkayê, Brukselê, hate lidarxistin. Gelek akademîsyen, lêkolîner û siyasetmedar ji seranserê Kurdistanê beşdarî çalakiyê bûn.
Rêberê kurd Ebdullah Ocalan di konferansê de axivî û Şêx Seîd û hevalên wî bi bîr anî. Wî tekezî li ser pêwîstiya “parastina mîrata pîroz a rêberên dîrokî yên kurd” kir. Peyam herwiha behsa fikra girêdana tiştê ku qewimî bi kêliya niha re kir, di derbarê “derxistina dersên avahîsaziyê û jinûveavakirina berdewamiya dîrokî li ser rêya rizgarî û demokrasiyê” de. Konferans ji aliyê hevserokê Kongreya Neteweyî ya Kurdistanê, Ehmed Keremûş ve hate vekirin, piştre gotarek ji aliyê serokê Civaka Îslamî ya Kurdistanê, Mela Şewket Cekar û gotarek ji aliyê serokê Enstîtuya Kurdî ya li Brukselê, Derwîş Ferho ve hate pêşkêşkirin. Wan li ser girîngiya dîrokî ya serhildana Şêx Seîd û sedsaliya Komeleya Azadî û pêwîstiya lêkolîn û lêpirsîna zanistî li ser hûrguliyên vê serhildanê û şert û mercên derdora wê, ronîkirina hemî sedemên wê û şert û mercên ku bûne sedema wê, şêweyên zilmê yên ku di wê demê de li ser gelê kurd hatine û dû re jî bandorên vê serhildanê li ser hemî kurdên li herêmê, axivîn. Beşdaran di du rojan de beşdariyên xwe pêşkêş kirin, di nav de xwendinên cihêreng ên serhildanê, rola Şêx Seîd û Komeleya Azadî, rêça têkoşîna çekdarî û çalakiyên dîplomatîk û siyasî berî û di dema serhildanê de. Wan her wiha nîqaş kir ka serhildan, wekî bûyerek dîrokî ya girîng di jiyana “Komara Tirkiyayê” de, çawa bandor li rewşa siyasî ya giştî ya Tirkiyayê kiriye. Herwiha wan bandora girîng a serhildanê li ser rewşa kurdan li başûr, rojhilat û rojavayê Kurdistanê nîqaş kir. Herwiha wan helwestên Brîtanya, Fransa, Yekîtiya Sovyetê û Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê li ser serhildanê, piştgiriya wan a ji bo hikûmeta Tirkiyayê di wê demê de û redkirina wan a alîkariya kurdan nîqaş kirin. Endamên malbatên serokên ku beşdarî serhildana Şêx Seîd bûne jî axivîn û şahidiyên xizmên xwe vegotin. Li gorî daxuyaniyek ji Qasim Firat, neviyê Şêx Seîd, lêgerîn û danûstandin bi rayedarên fermî yên Tirkiyayê re hîn jî berdewam dike da ku cihên gorên Şêx Seîd û hevalên wî werin dîtin, ku demek kurt piştî darizandina wan hatine darvekirin. Şoreş Derwîş, lêkolînerek li Navenda Kurdî ya Lêkolînan, di konferansê de gotarek li ser “Bandora Serhildana 1925an li Sûriyayê: Elît, seferberî û jinûvearastkirina civakî” pêşkêş kir. Wî bandora elîta siyasî ya kurd û malbatên ku piştî ku dewleta Tirkiyayê Serhildana Şêx Seîd tepeser kir, koçî rojavayê Kurdistanê û Sûriyayê kirin û rola wan di belavkirina ronakbîrî û çanda kurdî de nîqaş kir. Lêkolîner û akademîsyenên kurd ên beşdarî konferansê bûne ev in: Nayîf Bazwan, Zozan Pehlîvan, Derya Beyar, Cebar Qadir, Ekram Malbat, Kobra Sexîr, Salih Cemal, Mahmûd Akyûrklî, Tehsîn Sefer, Felat Ozsoy, Seda Altug, Mesûd Yegin, Kemal Subhandag, Meta Kalman, Sedat Olugana, Azad Hacî Axayî, Şoreş Derwîş, Îbrahîm Melazade, Mihemed Bayrak, Merve Firat, Delal Aydin, Omer Guneş û Selîm Temo.